-
1 саплау
перех.1) наса́живать/насади́ть (что-л.) на черено́к, на дре́вко, приде́лывать (приде́лать) рукоя́тку || наса́живание на черено́к, приде́лывание рукоя́ткибалта саплауу — наса́живать (нала́дить) топо́р на топори́ще
көрәк саплауу — насади́ть лопа́ту на черено́к
сөңге саплауу — насади́ть копьё на дре́вко
шөшле (өтерге) саплауу — насади́ть ру́чку на кочеды́к (на долото́)
2) вдева́ть/вдеть, продева́ть/проде́ть (ни́тку в иго́лку)3) перен. ло́вко выполня́ть/вы́полнить (что-л.) -
2 саплау
гл1. насаживать на черенок (топорище, косовице)2. вдевать, продевать, продеть (нитку в иголку) -
3 саплау
1. einen Henkel m., Stiel m., Handgriff m. anbringen2. einfädeln -
4 җеп
сущ.1) нить, ни́тка, ни́тки; пря́жа || ни́тяный, ни́точныйефәк җеп — шёлковая ни́тка
каткан (бөтерелгән) җеп — кручёная (сучёная) ни́тка; пря́жа
кәтүк җебе — кату́шечные ни́тки
йон җебе — шерстяна́я пря́жа, шерстяны́е ни́тки
җитен җебе — льняна́я пря́жа
җеп саплау — вдева́ть ни́тку (в иго́лку)
••җеп нечкә урыннан өзелә — посл. где то́нко, там и рвётся
2) диал. шнур пло́тницкий ( для отбивки прямой линии)җеп сугу — отби́ть пряму́ю ли́нию (шнуро́м)
җеп белән суккан кебек — как проби́тый шнуро́м; соверше́нно прямо́й
3) перен. у́зыдуслык җепләре — у́зы дру́жбы
никах җепләре — бра́чные у́зы
4) перен. нитьфикер җебе — нить мы́сли
тормыш җебе — нить жи́зни
тарих җебе — нить исто́рии
5) диал. верёвка, бечёвка, шнурҗеп белән бәйләү — связа́ть верёвкой
•- җеп ашы
- җеп кату
- җеп озату
- җеп суалчан
- җеп ураучы
- җеп эрләү
- җеп эрләү машинасы
- җеп эрләүче
- җепкә тезү••җебен бөртекләп — до мельча́йших подро́бностей, доскона́льно
җеп калынлыгында — о́чень то́нкий, как ни́тка, то́нкий-прето́нкий, тоню́сенький
җеп очы — концы́ (чего-л.), ключ (к разгадке чего-л.), суть де́ла, секре́т
җеп очын кулда тоту — держа́ть концы́ (чего-л.) в свои́х рука́х; име́ть на рука́х ули́ку
җеп очын табу — схвати́ть суть (дела и т. п.)
җеп очын югалту (җеп очын җую) — потеря́ть нить ( разговора)
җеп очын яшерү (җеп очын күрсәтмәү) — пря́тать концы́
җеп өзәрлек тә хәл калмау (җеп өзәрлек тә көч калмау; җеп өзәрлек тә дәрман калмау) — обесси́леть
-
5 кәкре
прил.; = кәкере1)а) криво́й, искривлённый; искриви́вшийсякәкре сызык — крива́я ли́ния
б) изо́гнутый; со́гнутый, по́гнутыйкәкре кадак — по́гнутый гвоздь
кәкре мөгезләр — изо́гнутые рога́
в) коря́вый ( о дереве)кәкре каен — коря́вая берёза
2) разг.; см. бөкре3) перен.; разг. обходно́й, непра́ведный, нече́стный, бесче́стный; тёмныйкәкре уй — нече́стные по́мыслы
кәкре юл белән — непра́ведным путём
кәкре эшләре мәгълүм булды — ста́ли изве́стны его́ тёмные дела́
4) кри́во-кәкре аяк(лы) — кривоно́гий
кәкреборын(лы) — кривоно́сый
кәкре муен(лы) — кривоше́ий
••кәкре каенга терәтү (терәү) — околпа́чить, обману́ть, обжу́лить, оставля́ть/оста́вить в дурака́х (букв. приста́вить к криво́й берёзе)
кәкре китерү — помеша́ть, создава́ть поме́ху
кәкре кул (кәкре куллы) — нечи́ст(ый) на́ руку
кәкрегә бөкре килү — выходи́ть (вы́йти) бо́ком
- кәкре кабыргалыкәкрене кыекка саплау — наме́ренно вводи́ть (ввести́) в заблужде́ние, дезинформи́ровать; наводи́ть тень на плете́нь (на я́сный день)
- кәкре койрык -
6 кирегә
нареч.1) обра́тно, наза́д (подвернуться, побежать, поползти)2) перен. в ху́дшую сто́рону (о развитии, изменениях)үзгәрдең син: яхшы якка түгел - кирегә — измени́лся ты не в лу́чшую, а в ху́дшую сто́рону
•- кирегә сугу
- кирегә ишү
- кирегә санау
- кирегә чигендерү
- кирегә чигү••кирегә алу — см. кирегә бору 1)
кирегә әйләнү — см. кирегә китү 1)
кирегә кагу — не одобря́ть, не подде́рживать; отверга́ть
кирегә сукалау (саплау, тырнау, бутау, җөпләү) — см. кирегә бору 1)
- кирегә китүкире кирегә саплар — (посл.) у упря́мца свои́ до́воды
-
7 күзләү
I перех.1) разг.; см. күзәтү 1)2) просма́тривать, высма́тривать, выбира́тьII перех.; бот.егет-җилән кыз күзли — па́рни высма́тривают (себе) де́вушку (па́ру)
окули́ровать || окули́рование, окулиро́вка (о прививке глазками, почками)см. тж. ялгауIII перех.1) диал.; см. төзәү2) разг. вдева́ть/вдеть, продева́ть/проде́ть ( нитку в иголку)см. тж. саплау -
8 саплану
страд. от саплау -
9 саплату
понуд. от саплаупопроси́ть, заказа́ть, насади́ть черено́к, рукоя́тку и т. п. -
10 энә
сущ.1) игла́, иго́лка || иго́льный, иго́лочныйтегү энәсе — шве́йная игла́
камыт энәсе — то́лстая шо́рная (сапо́жная) игла́
хирургия энәсе — хирурги́ческая игла́
патефон энәсе — патефо́нная игла́ (иго́лка)
энә саплау — проде́ть ни́тку в ушко́ иго́лки
энә күзе — иго́льное ушко́
энә чәнечмәсе — иго́лочный уко́л
энә кая, җеп тә шунда — посл. куда́ иго́лка, туда́ и ни́тка
энә дә бүләк, дөя дә бүләк — посл. не до́рог пода́рок, до́рого внима́ние (букв. пода́рок есть пода́рок: хоть иго́лка, хоть верблю́д)
җәяүлегә энә дә йөк — погов. пешехо́ду и иго́лка - но́ша
2) спи́ца ( для вязания), крючо́кчигү энәсе — вяза́льный крючо́к
тамбур энәсе — крючо́к для вяза́ния
3) бот.; зоол. игла́, иго́лка, хво́я, колю́чка, шипсм. тж. тикәнчыршы энәләре — ело́вые и́глы ( хвои)
сырганак энәләре — колю́чки (шипы́) облепи́хи
кактус энәсе — иго́лка (колю́чка) ка́ктуса
керпе энәләре — иго́лки (колю́чки) ежа́
•- энә мендәре
- энә тоткыч••энә белән җеп кебек — как игла́ с ни́ткой
энә белән кое казу — ка́торжная рабо́та, еги́петская рабо́та (об очень изнурительной, кропотливой работе)
энә белән тиресен тунау — спуска́ть/спусти́ть семь шкур
энә буе җир китү — о до́лгом, ме́дленном передвиже́нии
энә җибәрү — пуска́ть (де́лать) шпи́льки
энә күзе кебек (энә күзе чаклы; энә күзе хәтле) — о́чень ма́ленький, ме́лкий
энә күзеннән үткәрү — проверя́ть/прове́рить доскона́льно; разбира́ть/разобра́ть по ко́сточкам
энә өстендә утыру — (сиде́ть) как на иго́лках
энә төртерлек тә урын булмау (энә төртерлек тә урын калмау) — иго́лку (иго́лки) не́где (не́куда) воткну́ть; ступи́ть не́где; я́блоку не́где упа́сть
энә түгел — не иго́лка (найдётся)
энәдән генә чыккан (энәдән-җептән чыккан) — с иго́лочки (иго́лки)
энәдән куркып лом йоту — сня́вши го́лову, пла́кать по волоса́м
энәләре тырпаю — разозли́ться, ощети́ниться прост.
энәсенә дә тимәү (энәсенә дә кагылмау) — не за́риться на чужо́е добро́, быть че́стным
- энә очы кадәр генәэнәсеннән җебенәчә (энәсеннән җебенә кадәр; энәсеннән җебенә чаклы; энәсеннән җебенә хәтле) — доскона́льно, подро́бно, во всех подро́бностях, до мельча́йших подро́бностей, до то́нкости; от доски́ до доски́
- энә очы хәтле генә
- энә очы кадәр дә
- энә очы чаклы да
- энә очы хәтле дә
См. также в других словарях:
саплау — I. Сап ясап кую. II. САПЛАУ – Энәне, сосаны һ. б. ш. нәрсәне җепле итү, аңа җеп кидерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күзәләү — диал. I. 1. Кемне яки нәр. б. җентекләп карау, күзәтү, тикшерү 2. Нәр. б. кайгырту, булдырырга тырышу үз файдасын гына күзләп 3. Карап сайлау, үзеңә охшаганны эзләү. II. КҮЗЛӘҮ, КҮЗӘЛӘҮ диал.) Кыргый җимеш агачына культуралы җимеш агачы бөресен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күзләү — диал. I. 1. Кемне яки нәр. б. җентекләп карау, күзәтү, тикшерү 2. Нәр. б. кайгырту, булдырырга тырышу үз файдасын гына күзләп 3. Карап сайлау, үзеңә охшаганны эзләү. II. КҮЗЛӘҮ, КҮЗӘЛӘҮ диал.) Кыргый җимеш агачына культуралы җимеш агачы бөресен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
энә — 1. Бер башы очлы, икенче башында җеп кертү өчен тишеге булган кыска, шома нечкә корыч чыбык (тегү, чигү эшендә кулл.). Очлы башында җеп үткәрү өчен тишеге, кинәт калынаеп киткән икенче яртысында махсус киртләче булган кыска корыч чыбык (тегү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
